Son günlerde özellikle genç meslektaşlarımız arasında TMMOB Mimarlar Odası görev, yetki ve sorumlulukları mesleki denetim uygulamasına ilişkin belirsizliklerin oluştuğu görüldüğünden, aşağıdaki hatırlatmaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.

TMMOB Mimarlar Odası, mimarlık mesleğinin uygulanması ile ilgili kuralların belirlenmesiyle görevli ve zorunlu üyeliğe dayanan, kamu ve toplum yararına çalışan anayasal bir meslek kuruluşudur. Anayasa'nın 124. ve 135.maddeleri ile 6235 sayılı TMMOB Kanunu'nun verdiği yetki ve sorumluluklar çerçevesinde düzenlemeler gerçekleştirmektedir.

Gerek Anayasa’nın 135. maddesi gerekse 6235 sayılı TMMOB Kanunu’nda; “Mesleğin ve meslek mensuplarının kamu yararı doğrultusunda gelişimi, birbirleriyle ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğün ve güvenin hakim kılınması v.b...”araçlar doğrultusunda; "mesleğin doğru uygulanmasının sağlanması, mimarlık/mühendislik meslek alanlarındaki hizmetlerde, kamunun can ve mal güvenliğinin sağlanması ve korunmasına yönelik denetim ve gözetimlerde bulunulması, hizmetin mimar/mühendis tarafından yapılıp yapılmadığının denetlenmesi, haksız rekabetin önlenmesi...” gibi konularda TMMOB ve bağlı Odalarına görev ve yetki verilmektedir.

Bu bağlamda, 6235 sayılı Kanuna dayalı olarak hazırlanıp, Oda Genel Kurulu kararı ile kabul edilen ve 2 Haziran 2005 tarihli ve 25833 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TMMOB Mimarlar Odası Serbest Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği, “serbest mimarlık hizmetleri üreten mimarlara tescil belgesi verilmesi, tescil belgesi verilen mimarların görev ve sorumlulukları ile mesleki etkinliklerinin denetim kurallarını, serbest mimarlık hizmetlerinin yapılmasında uyulacak kuralları ve uygulamaların tarifini” göstermek üzere düzenlenmiş olan bir yönetmeliktir.

Yönetmelikte yapılan düzenlemelerle tanımlanan mesleki denetim,“mesleki uygulamalarda kamu yararını, meslek haklarını ve etiğini korumak, eser sahibi mimarın 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundan gelen müelliflik haklarını gözetmek, haksız rekabeti önlemek, mesleki sorumlulukları tanımlamak ve mesleki değerlendirmeye esas sicilleri tutmak" amaçları ile yapılmaktadır. Yönetmeliğin "Mesleki denetimin yapılmasında uyulacak esaslar" başlıklı 18. maddesine göre mimari proje hizmetine ilişkin; “Mimarlar Odasının mesleki denetim yapmaya yetkili birimleri, mesleki denetimi bir kamu kurumu niteliğinde olan Mimarlar Odasının tüzel kişiliği adına yaparlar. Mimar, bu Yönetmeliğin 6'ncı maddesinde tanımlanan serbest mimarlık hizmetlerinin ilgili şartnamelerinde belirlenen zorunlu iş aşamalarını meslek denetime sunmakla yükümlüdür.” hükümleri yer almaktadır.

Yönetmelik hükümleri uyarınca, söz konusu serbest mimarlık hizmetlerini yürüten mimar; iş sahibinin, yapı denetim kuruluşlarının, ilgili idarenin, inşaat ve kullanma izni veren mercilerin isteklerine bağlı olmaksızın, bu yönetmelik kapsamındaki tüm serbest mimarlık hizmetlerini Mimarlar Odasının mesleki denetimine sunmakla yükümlüdür.

Mesleki denetim uygulaması, tamamen oda-üye ilişkisi ve bunu düzenleyen yasa ve yönetmelikler gereği üyelerin mesleki çalışmalarını inceleme ve denetleme yetkisinin kullanılmasıdır. Bir onay ya da vize işlemi değildir. Bunun da ötesinde, herhangi bir estetik veya içerik denetimi de içermez. Tamamen üyelerimizin mesleki faaliyetlerinin kayıt altına alınarak sicillerinin tutulması esasına dayanır. Bu çerçevede tutulan mesleki denetim kayıtları, üyelerimizin kamu kurumları nezdindeki iş ve işlemlerinde en güvenilir ve kapsamlı kaynaktır. Sistematik biçimde kayıt tutan ve kayıtlara dair ilgili idarelere bilgi ve belge sağlayan tek kurum Mimarlar Odası’dır.

Yukarıdaki esaslar dahilinde fenni mesul, şantiye şefi ve proje müellifi mimarın ilgili hizmetlerini odanın mesleki denetimine sunması gerektiğini hatırlatır, üyelerimizin bu konuda hassasiyet göstermelerini rica ederiz.

Saygılarımızla.