Dün akşam saatlerinde bir konut sitesinde yaşanan yangın sonrası medyada yer alan birtakım açıklamalar sebebi ile açıklama yapma ihtiyacı görülmüştür. Yangında can kaybı yaşanmaması ve çevre yapılara sıçramadan söndürülmüş olması hepimiz için teselli olmuştur. Güvenli yaşam alanlarında yaşamak bir tercih değil haktır ve bu yaşam alanlarının ortaya çıkmasında ve işletmesinde sorumluluğu olan herkesin mesleki sorumluluklarını en üst seviyede taşıması gerekmektedir.
Çıkan yangına ilişkin detaylı değerlendirme yapılmadan kesin yargı içerir açıklamalar yapılmamalıdır. İtfaiye raporu, bilirkişi raporları, projeler ve yapının mevcut durumu incelenmeden açıklama yapmak kesin bir sonuca varmak mümkün değildir. Yangın sonrası bir takım medya kuruluşlarında, ‘’ahşap malzeme kullanımı buna sebep oldu, yapıda katlar arası boşluklar yapılmamalı, estetik kaygılar ile tasarım yapılmamalı’’ gibi bilim ve teknikten uzak akıl almaz açıklamalar yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir. Meslek insanlarına kesin yargılara varmadan önce bilgi edinilmesi gerektiği hususunda hatırlatma yapmak isteriz.
Mimarlık sağlıklı mekan oluşturma sorumluluğu olan bir meslektir. Mimari tasarım kriterleri birçok girdiye bağlı olmakla birlikte, bağlamı ile doğru ilişki kuran, güvenli günün şartlarına karşılık veren bir bütünü oluşturmayı amaçlar. Mekan tasarımı için alınan kararlar mühendislik disiplinleri ile uygulamaya yönelik çözümler üretilerek uygulama proje süreçleri sonuçlandırılır. Sağlıklı bir yapı üretim süreci için disiplinler arası çalışma oldukça önemli bir husustur.
Bu gibi afetlerin yaşanmaması için yapı üretim sürecinde bilimsel ve teknik bilginin dikkate alındığı üretim ve denetim süreçleri yürütülmelidir. Hem üretim hem de denetleme süreçlerinde doğru süreçlerin işletilebilmesi için konusuna hakim mimar ve mühendislerin görev almaları hayati önem taşımaktadır.
Yaşanan yangın sonrasında çokça karşılaşılan ‘estetik kaygılar sebebi ile kullanılan ahşap malzeme yangının büyümesine sebep olduğu’ söylemi ancak; proje, uygulama ve mevcut durum tespitleri gerçekleştirildikten sonra değerlendirilebilir. Yapı uygulama süreçlerinde kullanılan birçok malzeme farklı değerlerde yanıcı özelliklere sahiptir. Ve kullanılan malzemenin yoğunluğu, uygulama biçimi, malzemeye uygulanacak yangın koruyucu uygulamaları malzemenin yangı dayanım sınıfını değiştirmektedir. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğin 27. Maddesinde bina cepheleri ve 29. Maddesinde yapılarda kullanılacak malzemelerin taşıması gerekli yangın dayanımlarına ilişkin kriterler bildirilmiştir. Yapılarda kullanılacak malzeme seçimleri ve seçilen malzemelerin özellikleri ilgili yönetmelik şartlarını yerine getirecek şekilde belirlenir. Sanılanın aksine doğru özelliklerde ve detayda kullanıldığı sürece, ahşap yapı malzemesi yangına karşı dirençli bir malzemedir. Yangın esnasında gösterdiği tepki birçok malzemeye kıyasla daha avantajlıdır. Ahşap malzeme ısı yalıtım kapasitesi yüksektir, yangın esnasında yüksek ısı ve alevlerin diğer yapı malzemelerine ulaşmasını engeller, bu özelliği sebebi ile özellikle çelik yapılarda kolon ve taşıyıcı sistemlerin kaplanarak yangın anında aşırı ısınmasının engellenmesi için kullanılabilmektedir. Yavaş karbonize olması sebebi ile yanma sırasında düşük kül ve duman üretir yangının yayılmasına karşı avantaj sağlar bununla birlikte kolay söndürülebilir bir yapı malzemesidir.
Sonuç olarak; yangının yayılma hızı, müdahale edilmesine karşı söndürülmesinde yaşanan zorluklar teknik birtakım aksaklıkların olduğunu göstermektedir. Yangının meydana gelme şekli, söz konusu yapıda tercih edilen yapısal sistemler ve yapının mevcut durumu tam olarak irdelenmeden yapılacak çıkarımlar eksik kalacaktır. Yeterli bilgi edinilmesi sonrası yapılacak değerlendirmeler bundan sonra bu gibi olumsuz durumların yaşanmaması için hayati önem taşımaktadır. Bu sebeple gerekli incelemelerin yapılmasını ve sonuçların kamuoyu ile paylaşılmasının gerektiğini hatırlatır, yangından etkilenen kişilere geçmiş olsun dileklerimizi iletiriz.
TMMOB Mimarlar Odası İzmir Şubesi
Yönetim Kurulu